Snúa

snúa

snúa, v. (snýr, sneri, snúinn) 1) sætte i Bevægelse, = snara 1; fœrði hón Hró-mund í kvennskrúða ok lét hann malaok snúa kvern; þeir leita nú í hús-unum, ok þegar þeir koma, þar mærinsneri kverninni, snuðruðu þeir allt umkring Fld. II, 37710 fg: hann sneri bœnirsínar ok fýstir (&vl. bœnum sínum okfýstum) til sjalfs dróttins ok annarsat girnazt en fyrr HeilaG. I, 12313; hannsnýr dálk ór skikkjunni Flat. III, 40913;þá snýr s. jarl þangat herinum Nj. 87(1277); sneri þá jarl þangat sínu liðiFm. I, 952. 2) bevæge sig, begive sig etsteds hen; sneru þeir þá yfir ána okmœttu konunginum Fm. IX, 40413; þeirsneru í móti peim ok börðust við þáNj. 87 (12710); snúa þeir Helgi þá framhjá merkinu jarls ok berjast vel, núsnýr Kári í móti Melsnata jarli Nj. 87(12712); A. sneri þegar til konungsinsFlat. II, 408; hann sneri upp at húsinuFm. VII, 34223; eigi gjörit þér, herra,skynsamliga, þér snúit hjá (dvs. gaarforbi) höfðinu en talit við hina lægriHeilaG. I, 41915; maðrinn sneri þá brottFm. VI, 12211; snúit þó aptr til bar-dagans fyr sakir kvenna yðarra okbarna Alex. 305; sver ek þess fyri sólina,er upp renn í váro ríki, at hverr, semá flótta snýr, skal mínn fjándmaðrvera Alex. 3017. 20; þrim nóttum síðarrsigldi hann inn um Agðanes svá mik-inn storm, at allt tók segl frá þeim,ok skipin sneru hér ok hvar undir nesitFm. IX, 31422. 3) vende noget (e-u)saaledes, at det gaar, ligger i en Ret-ning, som er modsat den tidligere; þvínæst hljópu várir menn á skóginn okhulpu sér með því, en fékk snúitmínum hesti ok nökkurir menn meðmér, ok riðu vér aptr eptir þat Fm.IX, 38213; þeir Sigvaldi snúa skipumsínum ok láta framstafna horfa frá landiJómsv. 6832; í fyrstunni, er Baglar vildusnúa Rauðsúðinni, ok hón hafði eigitekit fullan skriðinn, þá - Fm. VIII,3786; leggr hann ör á streng ok skýtrí lopt upp; örin snerist í loptinu okkemr niðr örvaroddrinn í spjótshalannok stóð rétt upp Flat. III, 40533; þeimsýndist haugrinn opinn, ok hafði Gunn-arr snúizt í hauginum Nj. 79 (11820);snerist hann á hæli svá sem skapt-kringla Nj. 147 (25324); svá drengiligavarðist hann, snúandist æ sem skapt-kringla, at - Klm. 25512. 4) for- andre; keisarinn vildi þá tala við þáriddarana -, ok hugðist mundo snúitfá hug þeirra HeilaG. I, 41913 jvf Hm.162; hón vaknaði ok sneri atferð sinniMar. 13121; í skírninni sneri Karla-magnús konungr nafni hans ok gafhonum ríkja skikkju Klm. 3248; fórBeni austr á Markir ok samnaði sérþar liði ok sneri síðan nafni sínu, léztþá heita Magnús eptir föður sínumFm. IX, 2724; mjök er kvæðit ort okeigi er undarligt, þótt konunginum mis-líki kvæðit, nú skulum vit snúa þeimvísum, sem mest eru ákveðin orð íkvæðinu Flat. III, 24136; þótti hverjumþetta undarligt at snúa svá skjótt sínuskapi við eins manns orð, er þeir höfðuáðr allt ráð fyrir gört Flat. I, 35717;upers. brátt sneri (dvs. blev det anderledesmed) fjárhaginum fyrir Teiti, er Guð-mundr var í brottu Sturl. I, 12713. 5) oversætte, = snara 4; lýkr hann þarat segja frá Alexandro magno, ok svásá, er snúit hefir í sína tungu Alex.16330; lýkr hér sögu herra Ívents, erHákon konungr gamli lét snúa órfranzeisu í norrœnu Ridd. 1369 (Str.XII, Anm. 1); Robert ábóti sneri, okHákon konungr son Hákonar konungslét snúa þessi norrœnu bók El. 1168 (Str.XII, Anm. 1). 6) sno, tvinde, = vinda;þrælar váro settir til at varðveita þáok snúa vönd í hárit Jómsv. 7523 (Fm.XI, 14726); en síðan, er þú hefir þettamælt, þá bittu munn hans með hör-þræði þreföldum vextum ok snúnumHeilaG. II, 27524; þá kná Vala vígböndsnúa Vsp. 39; Þrymr sat á haugi -greyjum sínum gullbönd sneri Hamh.6; sneru þær af afli örlögþáttu Hund.1, 3; því lét hann smíða sér fjöturfrágerða mikinn af hinu sterkasta stáliok snúa hinu ramligastu blýbönd Flat.I, 56431; fá mér leppa tvá ór hári þínu,ok snúit þit móðir mín saman til boga-strengs mér Nj. 78 (1165); hón (nl.Narhvalens Tand) er 7 alna löng, súer lengst kann at verða, ok snúin öll,svá sem hón sé með tólum ger Kgs.315; gullhringr snúinn Dn. IV, 457(35223); tók hann gráfeld, er hann hafði,ok sté í ok sneri um hönd sér Fm.VII, 34222. 7) gjøre, indrette paa eneller anden Maade; er honum nú betraen síðar at snúa áleiðis sínu ráði meðsœmd en bíða eigi hneisu með þrjózkuok þrályndi Fm. VII, 213; Þ. rétti viðok snúa áleiðis ferðinni Korm. 2325;Þorsteinn tók við honum báðum hön-dum ok sagði hann hamingjusamligasnúit hafa sínum ráðum Vatsd. 10 (192);eggjaði konungsson lið sítt -, sneruþá svá atgönguna, at Heklungar hrukkufyrir Fm. VIII, 22611; hann kvað áleiðissnúast dvs. at det gik godt, Gísl. 489; svásnerist (dvs. det gik saa), at - EG. 12(2117); var þat mælt, at engi flokkrmyndi jafnharðr snúinn þeim Nj. 51(7923). - Med Præp.: - á 1) snúa e-uá e-n, á hendr e-m dvs. give noget ensaadan Retning, at det kommer over en,rammer en: sný ek þessu níði á höndEiríki EG. 60 (13723); sný ek þessu níðiá landvettir EG. 60 (13725); þá snýr þúöllum vanda á hendr mér Nj. 135 (2156);sneru þeir þá fjandskap á hann dvs. op- traadte med Fiendskab mod ham, Sturl.II, 19424; Sturla sneri þá úfriði á hendrGizuri Fm. IX, 43618; upers. sneri mann-fallinu á hendr Ribbungum Fm. IX,3137; ef hann um gengr eigi svá, atþessi svívirðing snerist á hann í síðarstuClar. 1462. 2) hann sneri á sik prestsinsásjónu dvs. paatog sig, iførte sig Prestens Skikkelse, HeilaG. II, 4389. 3) snúa á dvs.vende sig hen: veit ek eigi gjörla, hvattil ráða er, eða hvert á skal snúa (=lat. quo se verteret) HeilaG. II, 53015. 31. 4) snúinn á e-t dvs. begjærlig efter, til-bøielig til: H. konungr var mjök snú-inn á þat at sigla til Islands Fm. X,142 &vl 9. - aptr: snúa e-u aptr dvs.give noget en tilbagegaaende Retning:m. konungr sneri aptr ferð sínni Fm.VI, 899. IX, 40416; Flat. II, 30315; vandaþeir nú lítt leiðna, dreifist liðit mjök,þvíat hverr stefnir þat, er gegnst þótti,at sem fyrst mætti komast firi þáGrikkina ok snúa þeim aptr Alex. 3029;enda snýr sól aptr göngu sínni þá, erhón kemr í þat merki Rímb. 65a20(3313); snúast aptr dvs. vende tilbage:þá snýst hann aptr til borgarinnarSE. I, 16423; Hom. 19112; snúa aptr(intr.) d. s. EG. 14 (272); Fm. VII, 2899.VIII, 37815; Nj. 87 (12717); Fld. II, 3779;snúum aptr, sögðu þeir, eptir fagransigr Flov. 20534. - at: 1) snúit varat brúðhlaupi dvs. der var gjort For- beredelse til Bryllup? Laxd. 20 (4524)jvf Fm. X, 105 &vl 6. 2) snúa at e-mdvs. vende sig imod en for at angribe ham,Nj. 146 (2459 jvf 11). 3) snúast at e-m dvs.vende sig til en: er hann var kominn ísæng hjá henni, bað hann menn brottganga, en hann snerist at henni blíð-liga - Fm. VI, 12213. - brott: snúae-t brott dvs. vende noget bort: snú þúeigi brott augun þín Mar. 68433. -frá: snúast frá e-u dvs. vende sig bortfra noget: snústu frá íllu ok ger góttHom. 311; snýst hann (nl. guð) eigi fráoss, þótt vér snúemk frá honum Leif.675 fg; þenna sama eld lét guð frásnúast Stj. 412. - fram: snúast framdvs. komme frem: þegar eptir snýst Viðarrfram SE. I, 1923. - fyrir: snúa e-tfyrir e-t dvs. vende, dreie noget for noget:konungr lét snúa fjöl fyrir ljórann Fm.VI, 2814; skáli Gunnars var gerr afviði einum ok súðþaktr útan, gluggarhjá brúnásunum ok snúin þar fyrirspeld Nj. 78 (11422). - hjá: snúa hjáe-u dvs. gaa forbi noget: HeilaG. I, 41915,se under snúa 2. - í: snúa e-u í e-t 1) sætte noget i saadan Bevægelse, atdet kommer i, ind i noget: upers. snerimannfalli í lið Kirjala EG. 14 (2631). 2) forandre en Ting til noget: korn okdupt jarðar snerist í tungur hinar snjöll-ustu Mar. 6862; sjám vér eigi úlíkaravatnsins nattúru, en hér varð í tveimstöðum, þar er þat snerist í feiti okþurku Bp. II, 17719; ek hefi týnt hugganok fagnaði mínum ok um snúit af sjalf-völdum glœp virðing mínni í vesöld,tign mínni í týning o. s. v. Ridd. VIII7;bœndr sneru þingboði í herör Hkr.18119; hón sneri því í villu, er hónhafði mælt Nj. 103 (1611); jvf kallarvárs herra vin hunangligt nafn dróttinssíns ok snýr hrjúfa grásteina upp ífagra gimsteina Post. 64827 jvf 24. 3) ved Handel omsætte noget som man eier i an-dre Ting, som man derved faar til Eien-dom: aurar snúnir í aðrar jafnmargarok jafngóðar jarðir Dn. II, 15420. -inn: snúa e-u inn dvs. give noget en saa-dan Stilling eller Retning, at det venderindad (mods. snúa e-u út): hann snerihrosshöfðinu inn á land EG. 60 (13725. 30).- móti: 1) snúa e-u (eller e-t) mótie-m dvs. vende, anvende noget imod enfor at hindre eller skade ham: leitaðivið þat hverr at nema ok mót öðrumsnúa vélar ok svik Kgs. 795; snúast ímóti e-m dvs. vende sig imod en: Egillsnerist í móti þeim EG. 60 (13524. 27); þáhljópu þar menn á bak þeim ok báruþegar vápn á þá; þeir Egill snerust ímóti ok vörðust EG. 78 (1896); snúastí móti e-u dvs. sætte sig imod noget:snúst þú í mót, ef þú vilt, kappœrithöfum vér lið Hítd. 7125. 2) intr. snúaí móti e-m = snúast í móti e-m:Flovent snýr jafnan aptr í móti SöxumFlov. 20530 jvf Fornsv. Suðrl. 69 n. 2;sneri hann þá ímóti honum, en er þeirfundust - Nj. 5 (824). - niðr: snúae-u niðr dvs. give noget en saadan Stil-ling eller Retning, at det er nede, gaarnedad (mods. snúa e-u upp); hús öll okhallir snerusk niðr í jörðina Kgs. 2628;svá sem guð gladdist vel viðr yðrgerandi ok margfaldandi, ok svá munhann gleðjast drepandi yðr ok niðr snú-andi Stj. 34610. - til: 1) snúa e-u tile-s dvs. henskyde noget, lade noget kommetil et Sted: þeir Þorbjörn riðu í brottok sneru áðr málum til Þorsnessþings(for der at lade dem komme til Afgjørelse)Eb. 18 (239); er þá gengit í milli okverða skildir ok snúit málum til sættar(dvs. man lader Sagen blive afgjort ved Forlig) Hœnsn. 14 (1729). 2) snúa e-util e-s (en Person) dvs. bevirke, at nogetkommer til en, at han faar det: snúae-u til sín dvs. tilvende sig noget, Mk.15618; þat vil ek, at mann þenna, erBjörn heitir, takir þú til þín - okhallt svá hendi yfir honum, at öngrihefnd se til hans snúit (dvs. at der ikkebliver taget Hevn over ham) Nj. 153(2668); snúa mun hann til þín allarkvalir Egiptalands Stj. 3463. 3) snúae-u til e-s dvs. vende, henvende sig mednoget til en: G. - snýr svá rœðo sínnitil þeirra Serkjanna Alex. 3031; snerihann þá brott sínni vináttu til óvinaGizurar Fm. X, 5110; HeilaG. I, 12315,se under snúa 1. 4) snúa e-u til e-s dvs. give noget en Retning, hvorved det gaaren vis Vei, paa ret Maal eller blivertil noget: nú vil ek, at þú snúir eigisvá skjótt málinu til áfellis honumBand. 1211; þat mun ekki á fylkis-þingi til leiðar snúast Fm. VII, 13618;mikit þótti mér þeir hafa þá snúit tilleiðar, er jörð ok himinn var gert SE.I, 5216; vil ek ei snúa orðum Halla tilhins verra þeim, er tvíræði eru Flat.III, 42731; biðjum vér ok ei siðr, góðiherra, at þér vilir mátoliga trúa þeimmönnum, er til vár vilja léttliga talaok vára framferð til verra snúa fyriryðr um þessa hluti eða aðra Dn. VIII,67 (892). 5) snúa e-m til e-s dvs. bevægeen til noget: hón gætir mjök til at snúahugum manna til ásta SE. I, 1161; barErlingr þetta mál fyrir legatann okfékk auðvelliga snúit honum til sam-þykkis við sik Fm. VII, 3072; snerust tilhlýðni (við hann) allir menn í NoregiFlat. I, 24631; varð hann snúinn til fé-girni Flat. II, 32020; var hann meirrsnúinn til vináttu við Svein konung enKnút konung Fm. XI, 35026 jvf Flat.II, 566. 6) snúast til e-s dvs. vende sigtil en for at blive hos, holde fast vedham: þú snerist til guðs ok neitaðistdjöflinum Hom. 1919; allir Þrœndirsnerust til hans Flat. I, 652. 7) snú-ast til e-s um e-t dvs. henvende sig tilen angaaende noget: er þat líkast, athann snúist til várrar ættar um vin-fengit Nj. 24 (385). 8) snúa til (ab-solut) dvs. gjøre sig Umage, bære Omsorgfor at: þá mun ek til snúa, at eigimun meira við þurfa Fm. VI, 12210;skiptir mik miklu, hversu þú vilt tilsnúa at gjöra mínn sóma meira, enek em verð Gísl. 581. - um: snúae-u um dvs. vende noget eller bevirke enForandring i dets Stilling, hvorved dennebliver modsat den, som det forud havde: ef um snýr (nl. Klæder) ok vendir annatat sólu eða hengir út á helgum dögum,þá - BorG. 1, 14 (34927). 3, 2132; isærvende op og ned paa en Ting: þá sneri(upers.) um sæti því -, ok snerist sákastali um - ok svá jörðin með, oksnerist þat upp á jörðunni, er áðr vissiniðr, en hús ok hallir snerust niðr íjörðina Kgs. 2625; þá sneri (upers.) umhöll konungsins ok vissu þá grund-vellir upp á en vígskörð ok veggir íjörð niðr Kgs. 14210; mun hón kveikjaupp ljós ok snúa umb öllo því, er íhúsino er, unz hón fiðr - Leif. 5714;fig. hón kvaðst hafa ætlat at snúa þarum landslagi öllu Vatsd. 26 (438); snýrhann svá umb eno rétto öllo, at hannsegisk sjalfr guð vera Homil. 15510. -undan: snúast undan dvs. begive sig af-sted, trække sig bort, flygte, Nj. 83 (12928);snúa undan d. s.: ef vér gerum sváharða hríð, at þeir snúa undan, erfyrstir eru, þá - Flat. II, 34536 (OH.2105). - upp: snúa e-u upp dvs. vendenoget op, saaledes at det bliver ovenpaa (mods. snúa e-u niðr) Kgs. 2627 (se under snúa um). út: snúa e-u út dvs. vendenoget ud, saaledes at det bliver paa denydre Side, udadvendt (mods. snúa e-uinn): var hann í skyrtu ok línbrókum -en yfir sér skallatsskikkju halfskipta,rauða ok brúna ok undir gráskinn oksnúit út skinnunum Fm. VII, 3418. -við: snúast við dvs. vende sig imod, ind-tage en modsat, fiendtlig Stilling: þeirFlosi snerust þá við ok eggjuðust núfast hvárirtveggju Nj. 146 (24510).

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛋᚿᚢᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary