Sœkja

sœkja

sœkja, v. (sótti for sœkti, hvilken sidst- nævnte Form ogsaa enkeltvis forekommer,f. Ex. Flat. I, 20124; Svarfd. 181; Ridd. 5820. 695) 1) søge efter noget for at kommei Besiddelse deraf; sœkja sér friðlandFm. X, 40417; ek mun fara heim fyrstok sœkja mér bendi Flat. I, 52315;hann ætlar at sœkja sér kirkjuvið oksiglir þegar á haf Laxd. 74 (21132);þat segja menn, at þau yrði æfilokFlosa, at hann fœri útan, þá er hannvar orðinn gamall at sœkja sér skála-við Nj. 160 (28210); sœkja fund e-sHeilaG. II, 56119. 5735; skyldi Bárðrsœkja norðr þangat ráðit EG. 7 (126);Sturla sœkir norðr þangat brúðkaupsítt Sturl. I, 4310; Sturlusonum þóttitorvelt at sœkja brúðhlaup til Svína-fells Sturl. I, 20014. 21213; skyldi keisarisœkja þangat veizlu MaG.* 245; þangatsœkir þik engi Nj. 12 (203 jvf 7. 26); sœkjae-t at e-m dvs. søge efter noget hos en: hvat áttir þú at oss at sœkja Flat. I,20125; Post. 21615; sœkja heilræði oktraust at e-m Nj. 64 (9819); sœkja heil-ræði at e-m um e-t dvs. bede en om godtRaad i en Sag, Nj. 45 (7121); sœkjagriptu á e-s fund, til e-s dvs. søge sinLykke hos en, Flat. II, 747. 31; með því atÖlvir sótti þat mál mjök, þá hét Grímrferðinni EG. 24 (4720); sœkja um lið-veizlu við e-n Sturl. II, 20311. 2) hente; þikkir mér þó ráð, at ek sœki heldrbyrðina, því at ek mun heldr borit fáen þú Flat. I, 52318; B. átti erendi yfirfjörð at sœkja skjöldu sína ok vápnSturl. II, 1094; G. ferr til ok sœkir ölok gefr þeim at drekka Grett. 4314;skyldi Þ. vatn sœkja en s. eld kveikjaFlat. I, 25737 jvf 34139; hann ætlaðisér at sœkja kirkjuviðinn Laxd. 74(20010); þeir gera orð Narfa, at hannsœki líkin Vallalj. 5147; einn bóndi varsvá stórlyndr, at honum gaf sumar-gamlan kalf; síðan sœkir hann kalfinnFlat. III, 42132; hann hafði sótt kornum daginn Sturl. II, 9717; kallar hónsínn mág biðjandi, at hann sœki vín íkjallarann Mar. 120219; er menn sá,at þessi sótt þrengði hann mjök, varsóttr síra Oddr -, ok þegar er honumkómu þessi sendiboð, brá hann viðskjótt Bp. I, 746; sagði s. þá, at bi-skup var á brottu ok E. Kársson hefðisóttan hann Sturl. I, 2401; ek mun látasœkja Þorkötlu dóttur mína ok látahana fara heim til mín Nj. 136 (21626);med Stedet hvorfra man henter noget til-føiet ved Præp. í: á þessu sama haustisótti þeir litgrös - upp í KlaufahlíðSvarfd. 221; skaltu ok á morgin sœkjaí Ambárdal yxni 5 vetra gamalt Heið. 18 (3307); til: sœkja vatn til lœkjarFld. II, 292 (Halfss. 5); Þ. fékk sendi-menn til H. konungs at fœra honumskatt þann, er Egill hafði sótt tilVermalands EG. 79 (1913). 3) søge,besøge, opsøge, søge at træffe en, = faraat finna e-n; enn aldna jötun ek sótta,nú em ek aptr um kominn Hm. 104;ár var þaz Sigurðr sótti Gjúka Völs-ungr ungi, er vegit hafði SiG. 3, 1;skulum vér nú samna liði ok sœkjahann norðr þangat Nj. 12 (2023); sœkjae-n heim dvs. besøge, opsøge en i hansHjem, EG. 34 (6826); HeilaG. II, 5754;sœkja e-n at e-u dvs. henvende sig til eni Anledning af noget: sœkja e-n at ráð-um Bp. I, 62116; sœkja e-n at liðveizludvs. henvende sig til en med Anmodningom Hjælp, Sturl. II, 20729; sœkja e-nat máli dvs. henvende sig til nogen i An-ledning af en Sag for at søge hans Bi-stand, Sturl. I, 21529 fg. 2735. II, 20716;Yngvildr var með Þorvaldi, þá erEinarr var veginn, sótti hón hann ateptirmáli Sturl. I, 19613; eigi mun auð-sótt þykkja at sœkja Hafliða málumSturl. I, 1331; sœkja e-n um e-t d. s.,f. Ex. um liðveizlu Sturl. II, 20729;sœkja e-n at til ásjár = sœkja e-n atásjá: K. biskup var svá mikill mála-fylgismaðr, ef hann var at sóttr tilásjár, at hann var bæði höfðingi mikillsakir vizku ok málsnilli Bp. I, 8212;þær - sóttu hann at um várit, athann skyldi fá þeim staðfestu nökkuraVatsd. 36 (5818); þikkist B. sér nú eigieinhlítr um varnir málsins ok sœirat Atla Hallsteinsson, þvíát hann varhonum nærr en Rafn, ok tjár honummálit Flóam. 6 (1255). 4) søge hentil et Sted, besøge det, søge en Sammen-komst, en Forretning for at være nær-værende derved, deltage deri; á vaxandevári sœkja fuglar háleik lopts meðfögrum söngum Kgs. 1219; hann fór úttil Jórsala - ok sótti marga úkunnastaði, svá sem palmarum er títt Fm. VII,19926; hét K. Jórsalaför at sœkja gröfdróttins Klm. 4321; svá víða - sem -kristnir menn kirkjur sœkja Heið. 33(3812); sœkja þing Flat. I, 28412; vildueigi þangat sœkja þingit Ísl. 5; þeirsóttu út á fjörðinn til Herðlu EG. 60(13621). 5) angribe, overfalde; omSygdom o. desl.: m. konungr fékkvanheilendi þat, er menn kalla reform,ok sótti svá mjök, at hann lagðist írekkju af Fm. VI, 4383; mik sœkirmikit fátœki Stj. 4217; margan þatsœkir, er minnst of varir Sól. 8; omfiendtligt Angreb o. desl.: hann - kvaðmeira at sœkja Flosa einn en 10 aðraNj. 136 (21713); höfðu hann sótt 2menn, en hann hafði drepit annanþeirra OH. 21736; ef maðr á griðungþrevetran eða ellra, ok sœkir hannmenn GráG. 37316 (hvor sœkja netop er det rette som det Udtryk, der bruges omDyr, som overfalde Menneskene, og passerbedst i denne Forbindelse, der er for- skjellig fra den, som forekommer GrG.II, 28811); þá sem til þess byrja sikat -, sœkir hann til dauðs dvs. til han faar dræbt dem, Stj. 9914; hljóp s. inní búðina at honum úvörum ok sóttihann með vápnum Flat. I, 38614; þessirmunu þegar sœkja oss með eldi, er þeirmegu eigi annan veg Nj. 129 (1989);sœkja e-n heim dvs. overfalde en i hans Hjem (jvf heimsókn), Nj. 129 (1987);var þat ætlan þeirra - at sœkja meðvápnum bœinn, ef kostr væri, ella eldiSturl. I, 28519 jvf II, 15635. 16022; sœkjaborg Gyð. 368. 4011; ogsaa uden Objekt og neutralt: gjøre Anfald: var þaðanbezt at sœkja en óhœgst at verjastSturl. I, 30727; med følgende Præp. á:því harðara skulu vér á þá sœkja Nj.136 (2179); at: sœkja at e-m dvs. angribe, overfalde en (jvf atsókn), Eb. 56 (10421);EG. 78 (18929); þeir hljópu þá allir afbaki ok sóttu at Gunnari Nj. 54 (8328);absol. Írar skutu ákaft ok sóttu atdjarfliga Fm. VII, 7021 jvf Nj. 129(19725); OH. 2173. 6) naa, opnaa hvad man søger; nú fiðr hann geldinga-flokk - ok fær ei sótt fyrr en út atHópósi Heið. 19 (3314); því nema þeirnú stað, at þeir ætla, at þeim muniílla sœkjast at vinna oss Nj. 129 (1984). 7) faa noget i sin Magt, overvælde (hvadman har angrebet); er þar ein upp-ganga, ok svá segja þeir, at eigi muneyin sótt verða, ef fyrir er 20 karlareðr 30, at aldri komi svá margr til, atsótt verði Flat. I, 1444 fg; vér höfumsótt höfuðmerki heiðingja Klm. 30616;aldri verðr þetta land sótt af várrihendi oss til sœmdar Klm. 30710. 13; efþeir fengi þá eigi með vápnum sóttaSturl. II, 15634 jvf 16023; þeir munumik aldri fá sótt, meðan ek kem bog-anum við Nj. 78 (1167) jvf 129 (19725);E. varð eigi sóttr Sturl. I, 2335 jvf Eb. 37(674); Nj. 129 (1985); sœkja e-t af e-m dvs.fratage en noget, Klm. 30621. 8) sag- søge, angribe en gjennem Rettergang;sœkja e-n á þingi GrG. I, 4014; Ísl. 5;sœkja e-n fullri sekt GrG. I, 11024;sœkja e-n sökum EG. 85 (21710); sœkjae-n til laga, til fullra laga dvs. sagsøge enfor derved at komme til sin lovlige Ret,Vatsd. 37 (6034); GrG. I, 5025; sœkja tile-s dvs. anlægge Sag med Fordring paaat komme i Besiddelse af noget, f Ex.til lands Nj. 69 (10310). 9) bringe en Sag frem og forfølge den gjennemSagførsel for at faa den afgjort ved Dom; sœkja sök Am. 99; GrG. I, 398;Nj. 64 (9828). 136 (21725); sœkja málNj. 45 (7118). 136 (21719); Fm. VII, 130;sœkja mál til laga Nj. 55 (8528); sœkjadrep, íllmæli GrG. I, 1495 fg; sœkjasína sókn Landsl. 8, 86; sœkja ume-t = sœkja e-t GrG. I, 1491 fg 23; Nj.136 (21723); sœkjandi dvs. Sagsøgeren,Landsl. 6, 813; GrG. 6324. 679 ; skyldi Þ.vera semjandi ok sœkjandi allra þessamála Sturl. II, 11630; sakar sœkjandi,mods. sakar verjandi GrG. I, 3914. 10) fare hen over, tage Veien over eller gjen-nem en Strækning, som man vil ellermaa passere for at komme frem til detforesatte maal; þér hafit higat langanveg sóttan HeilaG. II, 4212; sóttakeyðimörk til munka nökkurra HeilaG.I, 4385; þeir lyktaðu þeim veg nú álítilli stundu dags, er ván var, at þeirfengi varla sóttan fulla 3 daga HeilaG.II, 42510; býðr þeim at sœkja fjallitnorðr í bygð Bp. II, 3223; var áin allíllat sœkja Laxd. 15 (294); svá hafði hannlangt afleiðis riðit, at varla gat hannaptr sótt allan daginn þat, er hann reiðáfram HeilaG. I, 54537; var skógrínnmjök alsóttr fram at klaustranum Mar.25019; er þeir koma náliga halfsóttanskóginn (= nær í miðjan skóginn &vl)milli klaustranna Mar. 30924; er sjárvar nær halfsóttr til Mirream HeilaG.II, 13131. 11) give sig af med nogetsom man vil have gjort eller tilende-bragt, drive paa Sagen, for at den kanhave Fremgang; sœkja róðrinn skjótt,knáliga, ákaft SE. I, 168; Grett. 12;Þorskf. 701; þeir féngu veðrabálkharðan, hvöss veðr ok úhagstœð, enþeir sóttu ferðina knáliga EG. 43 (8317);fór síðan fám nóttum síðarr norðr tilBjörgynjar; sóttu nú leiðina sem ákaf-ast Fm. VIII, 14410; Sturl. I, 6436; þeirsœkja bardagann frýjolaust Fm. XI,13615; hann sótti fast smiðjuverkit EG.30 (6125); hann sótti fast sundit okkvam inn til Reykjaness Grett. 1701;fyrir yðra skyld hefir ek sótt svá langsvegar vás af eyðimörkinni HeilaG. II,5841; er á leið vetrinn, sóttist mjökborgargerðin dvs. havde Arbeidet god Fremgang, SE. I, 134. 12) = fara 1;sótti þangat konungr Flat. I, 5624; fórhann útleið, er suðr sótti Fm. VIII, 828;þar stíga þeir Þorsteinn af hestunumok sœkja upp á hólinn EG. 88 (2237);þá sœkir sá maðr vestan af Irlandi, erHaraldr hét Fm. X, 418 (Ágr. 9014);þeir höfðu sótt langt á land upp Fm.X, 239; hann sótti langt austr EG. 14(2531); ef hann sœtti í land aptr Fm.X, 40432 (Ágr. 6119); sœkir H. - heimór garði Fm. X, 40420 (Ágr. 6024); hannsótti inn of ásgrindr SE. I, 27015; sœkjaút til sjófar Flat. II, 4114; upers. þvímeirr er síðar er á hausti ok nærmeirsœkir vetri Kgs. 5131; þegar er ór sœkirhinum mesta háleik hafsins Kgs. 404;biðu þess, at sólin sótti á himininnFm. VIII, 11421; setr upp skip sín,sœkir nú á land upp Flat. II, 3322;sœkja á fund e-s Fm. VI, 112; HeilaG.II, 58011; sœkja á dvs. gaa paa, angribe:þótti annars staðar auðveldra á atsœkja en þar, er hann var fyrir Sturl.II, 21525; sœkja á borg Gyð. 271. 5318;fig. Þ. sótti á því meirr (med sin An-modning, Begjæring), en G. fór undanSturl. II, 20832; sœkja at d. s.: nú sœkjaat fylgjur Ósvífrs Nj. 12 (2026); sœkjaeptir e-u 1) søge, sætte efter noget forat faa fat derpaa: ertu sá Björn, erbezt sóttir eftir manninum í höll Sveinskonungs Flat. I, 20123; verði þoka okverði skrípi ok undr mikil öllum þeim,sem eptir þér sœkja Nj. 12 (2030);landsmenn sömnuðust saman ok sóttueptir þeim með miklu liði Fm. X, 23919;Egill sótti þá eptir þeim EG. 78 (18911)jvf Gyð. 3223. 6510; 2) sœkja eptir med sin Anmodning: Oddr sœkir nú eptir,en Óspakr ferr undan Band.* 317; sœkjafram dvs. trænge sig frem: R. sœkir núhart fram ok drepr Niflunga Didr.33013; E. sótti þá fram ok hjó tilbeggja handa EG. 54 (11324); H. kon-ungr sótti fast fram, þar sem fyrir varG. konungr ok sveit hans Flat. I, 3811;sœkja til e-s staðar: til Túnsbergs sóttumjök kaupmenn Fm. I, 116; skyldumenn þangat til sœkja um alla vest-fjörðu Eb. 10 (1211). 13) gaa frem, bære sig ad paa en eller anden Maade, = fara 8, fara fram 3; hann fór optat finna Maurum ok sótti mjök eptirhans ráðum HeilaG. I, 67224.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛋᚯᚴᛁᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary