Sól

sól

sól, f. (G. sólar, Dat. sól & sólu) Sol. SE. I, 18620; Hom. 12620; Rímb. 66b39 fgg(36 fgg); á morgon fyrir sól dvs. før Solens Opgang, OHm. 36 (2619); þriðjamyrgininn fyrir sól koma þeir Þor-steinn ok Lambi í Tungu Laxd. 61(17820); einn morgin við sól dvs. ved Solens Opgang, eg. 85 (21314); sólgengr þá næst fyr oxa merki Rímb. 65a2 (331); sól gengr hátt, lágt Kgs.1626. 4612; er þeir skildu fyrir hanstrú sólina staðit hafa, urðu þeir mjökóttafullir HeilaG. II, 41619; þetta hafaok sumir í rœður fœrt, at í þann tímaer rás sólarinnar verðr undir belli jarð-arinnar um nóttina, at - Kgs. 4718;svá eigu þeir norðr at líta til miðsdags ok allrar sólar rásar, sem véreigum suðr at líta, er fyrir norðanbúum sólina Kgs. 507; vegr sólarinnarer einkum breiðr, ok er eigi rás hennarsvá mjó eða bein, sem hón renni jafnaná einum streng Kgs. 5011; skapthá sólGrG. I, 281; þá er maðr gengr í föstu-, þá skal eigi eta kjöt á þeim vikum7 fyrr, en sól rennr á fjöll páskadagGrG. I, 3219; um myrgininn sem sólrýðr fjöll Fm. XI, 43829; var þetta réttí þann tíma, er sólin tekr fyrst atrjóða Klm. 25430; svá skal manni heimstemna -, ok nemni dag þann, þá ersól riðr upp (dvs. gaar op) ok þar til erhann setzk Frost. 10, 44; þá rann sólupp OH. 10924 (Flat. II, 19126); er far-hirðir eigi lengr skyldr at flytja, ensólo er sett, ok eigi fyrr en sól rennrupp, þvíat sól skal um sumar ráða endagr um vetr Landsl. 7, 4716; þá vardagr allljóss, ok sól farin (dvs. kommen op) eg. 45 (8717); Sturla vaknaði, þá ersól var lítt farin dvs. ikke kommen langt over Synskredsen, Sturl. I, 37311; skeinsól ok var lítt á lopt komin Laxd. 13(2213); Guðrún var snemma á fótum,þegar er sólu var ofrat Laxd. 48 (14330);var lágr veggr undir sólina dvs. Solen stod lavt nede paa Himmelen, Sturl. II,5923; eptir dauða Þórolfs bægifóts þóttimörgum mönnum verra úti, þegar ersólina lægði dvs. strax var i Ned- gaaende, Eb. 34 (615); Jvk. 8010; sólgengr undir dvs. Solen gaar ned, Herv.21110 (Flat. I, 518); sól er undir dvs. ergaaen ned, Landsl. 7, 47 &vl. 25; GrG.II, 11723. 15121; sól gengr í ægi dvs. Solen gaar ned (eg. i Havet eller Søen) , Fm.II, 302; Flat. II, 434; furðuðu allir okundruðust -, er sólin gékk eigi í ægiá svá mörgum dagstundum (= lat.quod tot horis in occasum suum nondescenderet sol) HeilaG. II, 41613. 31;sólin skundaði nú gang sínum í æginn,at hón sæi eigi svá mikil manndrápAlex. 678; sól gengr til viðar d. s. (eg.til, ned bag Skoven; jvf det færøiske Ud- tryk solin fer til viðar, se Antiq. Tidsskr.1849-1851 s. 307, hvilket maa væremedbragt fra Norge til Færøerne, hvordet paa Grund af de stedlige Forhold ikke hører hjemme) Alex. 16111; er sólrann á viðu (i Irland) Fris. 27830; sóler undir viði dvs. er gaaen ned, Landsl.7, 47 &vl. 25; sólu er sett d. s. Landsl.7, 4716; Grett. 170; sólin sezt dvs. Solengaar ned, HeilaG. I, 895. II, 4166; Herv.2115 (Fld. I, 51827); Eb. 34 (617); sólinhafði sum svá setz í sjáinn, en sumthjólit stóð í sama stað HeilaG. II, 4169;setr sólarinnar (= sólarsetr) HeilaG. II,41612; hefir þessi flokkr leitat sér þeirraheilla at tilvísan fjölkunnigra manna,at þeir skyldi um nætr berjast en eigiundir sólu (dvs. medens Solen var oppe)Fm. VII, 2965; áðr sjau sólir eru afhimni dvs. førend 7 Dage ere til Ende,Fm. III, 181; til þess er sjau sólir eruaf himni Nj. 131 (20613); fyrir hinaþriðju sól dvs. førend Solen er oppe den tredie Dag, GrG. I, 1508; Eb. 43 (7910);eg. 85 (21521); hér skulu þér bíða míntil hinnar þriðju sólar Frs. 982 jvf Fm.I, 207; E. skipaði sauðamanni sínum,at hann skyldi snemma upp rísa hverndag, ok fylgja sólu, meðan hæst værisumars Ljósv. 1429; þann dag var hon-um fengit bréf, er honum (nl. JuliusCæsar) sagði fyrir dauða sínn, annandag sýndist 3 sólir á himni ok gangastat móti ok mœtast svá, at ein varð órþrimr Gyð. 718 (Hist. schol. 56210); sávetr var kallaðr kynjavetr, því at þáurðu margir undarligir hlutir, þá vórusénar tvær sólir í senn - Sturl. I, 9322;undir sólunni (= í veröldinni, í heim-inum): nú hefði hann fengit þann hest,er beztr var undir sólunni Bev. 2583; erinn gengr septima decima kal. Aprilis,þá tognar dagr, sól vex, en nótt skemm-ist Kgs. 5334; menn verða bjartari íNorðrlöndum er suðr hingat undir sól-ina (paa Sicilien) Ridd. 1779; ganga atsólu dvs. have en heldig Gang, faa et godt Udfald, Bp. I, 705. 1376; HeilaG. I, 70934;Flat. II, 29818; hvad man vil skal faa et godt Udfald, skal derfor ogsaa udførespaa saadan Maade, at det gaar medSolen (sólarsinnis) ikke mod den (and-sœlis); svá sagði Þórðr síðan, er umvar talat, ef slíkir hefði þrír veritkjapparnir, at hann hefði aldri síðansól séð dvs. levet, Sturl. II, 7321; om Kvinde forekommer det som sidste Sam- mensætningsled i Hlíðarsól Dpl. 1912.

Part of speech: f

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛋᚮᛚ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Danish - Otto Kalkar's Dictionary
• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary
• Old Swedish - K.F Söderwall's Dictionary