Steypa

steypa

steypa, v. (pt) (causativ af et i Folkespr. endnu bevaret Verbum stúpa dvs. falde for-over, paa Hovedet) 1) endevende, vendeop og ned paa noget, saa at den øvreEnde kommer ned og omvendt, m. Dat.; steypa kerti dvs. slukke Lys ved at vendeden brændende Ende ned, saaledes somman pleiede at gjøre med de tændte Lys,som man bar i Haanden under den ved Bansættelse brugelige Procession (se DuCange under candela). DN. II, 97. IV,66; Stj. 4330; Stat. 28314; Sturl. II,23212. 2) styrte paa Hovedet, m. Dat.; þeir steyptu tveim konungum í einakeldu Flat. II, 8419; er þeir vildusteypa höfði hennar niðr í vellunaHeilaG. I, 37410; hann steyptist áframok kom niðr ennit Sturl. II, 10728; bráyfir sik skildinum ok steyptist í kafitFlat. I, 4932; hann brásk undan, okhjó hann niðr öxinni ok steyptist eptirSturl. I, 669; kjós annathvárt at sam-þykkja oss eðr vér steypum þér í sjó-inn Mar. 110913; er Glúmr kom framá gljúfrin, steypir hann sér þar ofanfyrir gljúfrin Vígagl. 10018; hann steypirsér þá út af þekjunni Nj. 130 (20214);hann laugaði sítt spjót í hans hjarta-blóði ok steypti honum dauðum á jörðBev. 24216. 24856; steyptust þeir ofaná lið búanda OH. 21624 jvf Fm. VII,29711. 3) lade noget hænge forover,m. Dat.; Ólafr konungr var þar kom-inn ok hafði vásklæði sín ok loðkápuýzta ok steypt hettinum Flat. I, 15022;allir ormarnir sofnuðu nema sú naðra,er rendi at honum ok hjó svá fyrirflagbrjóskat, at hón steypti höfðinu inní holit SE. I, 36425. 4) udgyde (en Væske, en Masse, der bestaar af fleresmaa Dele, m. Dat.; hann steypir núfénu í kné henni Gísl. 625; Þórirveik aptr til Jómala ok tók silfrbolla,er stóð í knjám honum, hann var fullraf silfrpeningum, steypti hann silfrinuí kilting sína OH. 13518; G. bendir uppbogann ok tekr örvarnar ok steypirniðr fyrir sik Nj. 73 (10729); lét Haraldrbreiða niðr nautshúð mikla ok steypaþar á gullinu ór töskunum Fm. VI,18316; hann tók byttu eina fulla afdrykk ok steypti yfir dokkuna ok kœldisvá eldinn Fm. X, 542; lét B. gjöra einastóra gröf ok lét þar í steypa vellandablýi Bev. 24347; hann tók ketilinn ensteypti niðr grautinum Eb. 39 (7013);B. tekr eina munnlaug ok steypir ívatni Mar. 5376; úvinir hans steyptuá leiði hans hundssoði Fm. VII, 25113;fig. sól tekr út at steypa ylsamligumgeislum Kgs. 1226; mun ek fram steypahelgum anda yfir þræla Post. 16335;steypa fram bœn fyrir e-m HeilaG. I,6722; er ek hardla hræddr -, at þausteypi yfir þik hræðiligri grimd ógur-ligrar reiði Flat. I, 8920. 5) støbe, udgyde en flydende Masse saaledes elleri den Hensigt, at den skal størkne til Fast-hed, m. Dat.; hann lét steypa heituvaxi á andlit sér ok lét þar harðna áFm. VII, 3025; Sigurðr hafði haft ásér eldsvirki ok fnjóskinn í valhnotar-skurn innan ok steypt um útan vaxiFm. VII, 22512; lét hann telgja lokar-spánu af tyrvitré ok bregða í eldi, ensteypa at útan brennusteini ok vaxiFm. VI, 15319; svelli var steypt i gilitMar. 63626. 6) støbe, ved Støbning danne eller fremstille noget, m. Akk.;er þar skrifuð margskonar forntíðindisteypt af kopar ok malmi Fm. VII, 977;steypa guða, skurðgoð af malmi Barl.1392; Stj. 58314; steypa niðr (dvs. om-støbe, omsmelte) skurðgoð Stj. 18834;var taflit allt steypt af silfri Þorskf.6321. 7) overgyde noget med Vandeller anden Væske for at lade Vandetindsuges deraf eller Gjenstandens Safteruddrages, sætte i Støb; skal ek takaþess háttar grös ok svá mikit at eigiskal einn hestr bera ok skal ek steypaláta ok allan löginn ór taka Bev. 23320;ertr steyptar HeilaG. I, 4929. 49714; jvfsteypa e-n gulli dvs. styrte Guld ud over ens Hoved, overøse en med Guld, Herv.27214, jvf Fm. VI, 37515. 8) bringe noget til at falde ned fra sin høie Stil-ling; sá fundr þeirra skyldi verða, efhann mætti ráða, at hann skyldi steypahjalminum þeim hinum gullroðna Fm.VII, 24222; styrte en Person ned frahans Stilling: þat mun guð vilja, atvér steypim honum Fm. VII, 26128;mæl þú allra konunga heilastr ok látiguð þik steypa þínum úvinum Fm.VIII, 2203; þeir hafa ekki nema þjófaok ránsmenn ok raufara -, sem guðsteypi þeim Fm. VIII, 13617; at eigimætti ofsi lögum steypa, þá gerði hannsjalfr söktal ok skipaði háttum Fm.X, 17015; fyrirkoma kans hégómligumátrúnaði ok niðr steypa Barl. 1524;ef guð vil sem vér, þá mundi þeirraójafnaðr brátt steypast Sturl. II, 20721. 9) kaste Klæder paa eller af sig; Hákonsteypti á sik grárri kápu Fm. VII, 28914;lét hann þangat bera glóandi eirkyrtla,þeim skyldi steypa yfir þær HeilaG. I,2646; hón tók þá upp selbelgi 2 oksteypti yfir höfuð þeim Flat. I, 4327;hann var í blárri olpu, áðr Hallr Ara-son steypti yfir hann mórendri flekkuok ermalaussi ok lítla brynju Sturl. I,37331; en er sokkonom var ofan steypt(dvs. vrængt) at skónom Bp. I, 34232; G.steypti af sér brynjunni ok stálhúfunniSturl. II, 1676; at lyktum steyptu þeiraf sér hringbrynjum Fm. VI, 42116;Mork. 1201; Jvk. 8130; gerir Þ. núklæðaskipti, steypir af sér kápu blárriLaxd. 62 (17915); Þ. - steypir af sérverjunni ok hleypr Flat. II, 21426;steypti hann af sér kyrtlinum Flat. II,23425; konungr rekr niðr höfuðit oksteypir af sér fram skikkjunni Flat. III,40925. 10) steypast, v. r. falde paa Hovedet; Þórr reiddi til hnefann ok setrvið eyra Ymi, svá at hann steyptistfyrir borð ok sér í iljar honum SE. I,17026; Þorgils - þreif upp dýrshornmikit ok þungt - ok setti millum herðaBirni, svá at hann steyptisk áfram, okkom niðr ennit Sturl. II, 10728; jvfsteypa 2. 11) steypast, v. r. falde i Alm.; iðrin steyptust ór honum ofan íána Grett. 15318; innyfli hans steyptistór honum El. 334; steyptist hann dauðrá golfit Fm. III, 19325; s. fellir sikfram fyrir fœtr Þorkeli; Þ. steyptiskyfir hann Fsk. 63 (5221) (Jvk. 9713; Flat.I, 2011); því næst gall strengr á skip-inu því, er næst var landinu, ok þegarsteyptisk af láginni Gizurr hvíti Fsk.646; hjó Þorkell til jarls í höfuðit;jarl steyptist fram á golfit Flat. II,17725; gékk upp skipit aptr en framsteyptisk, svá at særinn féll inn umsöxin Fsk. 89 (733).

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛋᛏᚽᛦᛕᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary