Svá

svá

svá, adv. 1) saaledes, paa saadan Maade.a) med et følgende Relativ at, er i Spid-sen for en Sætning, der angiver hvor-ledes noget er eller sker: svá lauk, atH. konungr fékk sigr Eg. 9 (1515); ekmun árinnar vatn svá slá -, at þatman allt at blóði verða Stj. 2684; bárutþér, konungr! þar stórliga gæfu til, ersvá snerist, at þér kómut í engan lífs-háska Eg. 12 (2117); svá er rétt at ætla,at - Homil. 1628; sté grœðari várr tilhimna svá, er allir postular sá Homil.203; hann aukar svá sínar fornar mis-gerðir með nýjum rangyndum, at hann- Dn. IV, 141 (13325); jvf 147 (1393).14826; þá kom puer þar í Arnarbœliþurr ok kátr, svá at hann var ekki vátrstórs of ökla upp Bp. I, 34916. 35322;Heilag. II, 64. 1118; ef vér líkjum nökkuteptir þeim í góðum verkum, svá atvér sém bjartir af bindandi -, ok vérmegom - þá biðja arnaðarorðs viðguð á dómsdegi, svá at vér mættimnjóta eilífrar sælo Hom. 14523 fgg; efland er minna en svá (nl. halfr ból-staðr o. s. v. 41820), eða verr búit, þámá selja váttlaust Grág. 4192. b) medet følgende Relativ sem (dvs. som) i Spid-sen for Sætningen; þá höfum vér skúaá fótum, ef vér björgum oss í verkummeð dœmum liðinna feðra við freistnifjánda ok vándra manna, svá sem skúarlífa fótum við þyrni ok við ormumHom. 12120; báðir þeir brœðr Moysesok Áron - géngu fyrir hann á ár-ströndinni, svá sem guð hafði þeimfyrir sagt Stj. 26817; hann gerði, svásem hón bað Heilag. I, 5078; svá semsegist Dn. IV, 894; svá sem fyrr segirDn. IV, 14723; svá váttandi sem hérfylgir Dn. IV, 1426; svá bar Helgi afhildingum sem ítrskapaðr askr (berr)af þyrni Hund. 2, 36; svá er auðr, semaugnabragð (er), hann er valtastr vinaHm. 77 (78); svá hafði Helgi hræddagerva fjándr sína -, sem (som om) fyrulfi óðar rynni geitr Hund. 2, 35; svávar Sigurðr of sonum Gjúka, sem værigrœnn laukr ór grasi vaxinn eða hjörtrhábeinn um hvössum dýrum Guðr. 2, 2;kom saman mart folk sem búit at þjónahonum ok hans útferð, sumir með tort-isum, sumir með sút ok harm -, svásem borgin af hans góðleika mundihjalpast Heilag. II, 63233; lasta þeirmik svá sem nattúran hafi mér stað-festi gefit, ef ek hafa vilda Alex. 2324;þat er efni ok svá sem (væri) frjó tilhimins ok jarðar Stj. 35; géngu nökk-urir menn af skipi svá sem (fœri) atmatkaupum, en þeir gerðu landsmönn-um óskil Heilag. II, 315; sendu vértil yðar svá sem (sendim) til vinar okfrænda - eitt skingr Dn. X, 916; bróðirskildi, at hann mundi vera sendr svásem til hans (væri sendr) Heilag. II,63224. Herunder maa henføres det ellip-tiske Udtryk: svá sem i Betydning af:saa som, f. Ex.: af öðrum bókum svásem af scolastica historia ok af spe-culum historiale Stj. 229; svá berr núok eigi heilög kirkja (á þessum tímum)sínn dýra ok hátíðliga skrúða svá semdalmatikur ok - Stj. 522. c) med føl-gende Relativ sem og derpaa følgendeParticipium, i hvilket dette staar som enforklarende Apposition: kom hann síraBótolfr í þá tvá síðaro stefnudaga, þóeigi (svá) sem lögliga svarandi, útansvá sem verja viljandi sína misgerð okglœp Dn. VIII, 6616; ligesaa uden til-føiet Participium, men saaledes at etPart. verandi maa underforstaaes: íupphafi skipaði guð himinríki, hvat ervar þegar fylt svá sem fyrst ok fremstmilli allra þeirra hluta, sem hann skap-aði, ok jörðina - svá sem frjó okundirstöðu til allra líkamligra hlutaStj. 78 fg; Egiptzkir menn sátu sér samtsvá sem innlenzkir menn Stj. 21711.d) uden Tilføielse af nogen relativ Sæt-ning, hvortil det henpeger, men tilbage-visende paa noget, som er nævnt i detforegaaende: mikill munr, segir Hárekr,mun þess hafa verit, at í Torgummundi veizla fjölmennust. Konungrsagði, at svá var Eg. 12 (2114) jvf Dn.IV, 8915; mun svá ávalt vera ón endaHomil. 16113. e) fremadvisende paa Ordsom anføres i oratio directa: Þórolfrsvarar svá: þat var mér kunnigt o. s. v. Eg. 9 (1812); fyrir þessa þína tilskyldansegir svá guð sjalfr: af þessu muntufyrir víst vita, at ek er guð dróttinn Stj.2682; svá er boðit í lögomnom: ekkiskal eptir vera af því at morni Hom.12027 jvf Heilag. II, 41914. 2) ligesaavel som, i Lighed med at, med føl-gende sem; kallaði með sér hvern mannsvá ungan sem gamlan Klm. 22224; þatverk líkaði vel öllum kristnom mönn-um, at sá guðs váttr væri nær Paulopostula grafinn, svá sem fyrr fylgði hannhonum ok var hans lærisveinn Heilag.II, 28025; svá sem hurrandi höggormrskýfði Evu af paradíso, svá it samaglatar sá bæði -, er - Heilag. II, 60419;svá sem skjótt minkast almennilig fé-hirzla, slíkt fyrirferst hvers mannskraptr, er - Heilag. II, 5931; svá semþessi sál lét mik öngar stundir hvíldhafa með sér, svá skildi hón miskunnar-laust við líkamann Heilag. II, 63213; svásem forðum váru börn borin í mysterií Jerusalem -, svá ganga lítillátir inní himneska Jerusalem Hom. 8531; svásem Joh. boðaði burð Krist í burðsínum -, svá boðaði hann ok dauðaKrist í sínum dauða Hom. 14423; svásem úsýniligir várir úvinir leggja fyrirhans krapti á flótta, svá munu ok sýni-ligir guðs úvinir o. s. v. Klm. 2242 jvfStj. 5222. 3) paa samme Tid som, i det Tilfælde at, med følgende sem; svásem til sængr skyldi ganga, var Lealeidd ok lagin í sæng Jakobs Stj. 1727;þat er eigi úlíkligt -, at burðrinn verðilíkr þeirri mynd eðr líkneskju, sem hónsér í síðarsta punkt lostagirndarinnar,svá sem hón verðr at honum hafandiStj. 17828; gakk til hans at morni svásem hann gengr til vatz ok statt réttá árbakkanum í gegn honum svá semhann gengr út af sínni höll Stj. 26731;svá sem leið preðikanen, svá syfjaðibróðurinn smám ok smám þar til, erhann andaðist af út Heilag. II, 4192. 4) forsaavidt, i saa Henseende; þóttihonum svá ílla, er hann vissi eigi,hvat hann skyldi til taka Heilag. I,50729. 5) saa meget, i saa høi Grad,med følgende Adj. eller adv.; svá harsit tilsvarende Relativ i et følgende:a) sem: svá vitr sem guð Stj. 381; núem ek svá fegin - sem átfrekir Óðinshaukar Hund. 2, 43; hann hefir svástórar tenn sem villigöltr Stj. 7812;b) at (er): svá var hann ágætr, atmargir hugðu hann Krist vera Hom.14415; orto þær þegar orða á hann -,hví hann skyldi svá djarfr gerask, atlaupask frá þeim helga konongi Hom.16117; svá mykla spekt ok orðgnótthafði várr dróttinn lét hinum helga Ólafikonungi, at við orð hans ok - iðraduskmargir menn sínna synda Hom. 14710;þar var engi stofa svá mikil, er þatfjölmenni mætti allt inni vera Eg. 11(2010); c) elliptisk: þar sem so margramanna sáloháski liggr við Dn. IV, 141(13310). Herunder høre de elliptiske Ud-tryksmaader, hvor der ved svá maa un-derforstaaes Part. af det Verbum, somtilsiges af Sammenhængen, hvilket Part.kan eller maa opløses i et fordi eller uagtet med følgende Tempus finitum;jvf hvé, hversu: svá fáliða sem þeireru Klm. 22522; kvað skömm vera (fordem, naar de havde) svá mikinn her erþeir höfðu, er þeir skyldu eigi fá tekitþá, er höfðu lítit lið Fris. 21420; misk-unnit œsku yðarri ok fegrð (verandi)svá ung börn at aldri (som I ere) -ok blótit - Heilag. I, 37115; bölvaðrsé mínn bóndi (er fyrir ferr) svá mörg-um manni, sem hann fyrir ferr Part-alop. 3414; vesall maðr var ek, sváúgeyminn Ridd. 11722. 6) saaledes eller saadan som Prædikats Komplimentved Verbet vera, der ogsaa ellers harAdverbium som saadant i Stedet for dettilsvarende Adjektiv, som anvendes eftervor nuværende Sprogbrug; mantu þessdylja, at þessi (nl. dróttinn) sé lifandiguð, er vér blótum nú, þó at þú létireigi Bel vera svá Hb. 2132; er hannok svá af mínum lærisveinum, at ekkihefir mér í móti gjört, meðan hannhefir verit í mínum þjónustu Bp. I,87610; hón er svá af konum, at mérleikr helzt hugr á Fm. VII, 10318; hanneinn var svá í skálanum, at eigi varfullting at Sturl. II, 16228; hann varkallaðr Játvarðr hinn góði, hann varsvá Hkr. 60712; þú ert skrautmennimikit - ok hafit þit svá verit báðirfrændr Nj. 83 (12313); hví svá (elliptisk: hvorfor det = hví er svá): þó at ekvildi, segir hann, man eigi þó svá búitstanda; hví svá? segir hón Mar. 2995;er nú engi borg á hans veg svá (=sú), at eigi sé upp gefin fyrir honumDidr. 146; er ek einn svá af öllummönnum, at ek treystandi þínni hjálper fyrirlátinn Mar. 95716. 7) sva- rende til og staaende for de oblikve Kasusaf det demonstrative Pron. sá i alle Talog Kjøn uden Forskjel; ef þér vilið svá(= þau) friðboð, sem engi öðlaðist fyrraf þvílíkum höfðingja, eigi taka meðrþökk Klm. 14228; Björn þakkaði honumfyrir svá (= þar fyrir) Hítd. 48; prestrsagði ok svá (= þat), at optliga vóðguðs maðr m. yfir hina mikla Nil, sváat honum tók í kné Heilag. II, 4196;í svá máta (= í þann máta) Dn. VIII,238. 8) ligesaa, ogsaa; margir hlutirhéldu til þess: sá fyrstr, at konungr vilsvá vera láta, svá þat at Bárðr hafðiþess beðit Eg. 9 (1727); so andaðist okE. biskup Dn. X, 98; svá er ok einnguð Hom. 16214; især efter a) ok, b) eða,c) né: a) tók Þórolfr við forráðum öll-um ok svá við konungssýslu Eg. 10(175); á útborða ok svá fram fyrir Eg.62 (1427); er fegrst er kvenna í suðr-löndum ok svá norðr Didr. 2321; áþessum degi ok svá á hverjum ann-arra, er - Hb. 3214; hafum heyrt oksvá sét bréf m. konungs Dn. I, 5110;tjáði hann fyrir þeim, at konungrþóttist þar eiga at sjá eptir föðurhefndum, ok svá hversu hann hafðihvetvitna undir sik brotit bæði meðríki ok ráðum, þat er hann vildi Fm.VII, 12519 jvf Háv. 918; fastaði þarfjóra tigi daga ok svá nátta Mar. 6817;bað þá ganga út í garðinn ok sváupp í loptit Fris. 38232; þá (nl. om Høsten) var s. í Björgyn ok svá önd-urðan vetr Sturl. I, 3187; hann var ísífellu áhyggjufullr um orð guðs oksvá þat, er mælir Paulus postoli, at -Heilag. I, 48213; fyr húsa sakar ok sváannars Grág. 4195; þessarri gjöf ervel játandi ok svá þiggjandi Mött. 1023;Hrolfr - var ok svá (dvs. ogsaa) at þess-arri veizlu Sturl. I, 1633; b) um þannmann, er rita vil eða nema at várumáli ritit, annattveggja helgar þýð-ningar eða lög eða áttvísi, eða sváhverega er maðr vill - SE. II, 4214;þótt hann komist ór ánauðinni of síðireða svá ór böndonom Homil. 16014;sá þykkir eldrinn heitastr, es á sjolfomliggr, es flestom ok ósárara þó nökkvien bæði frænda dauði eða svá fjárskaðiHomil. 9730; at því varð kunnom mönn-um þeirra eða svá nóngum eða sif-jongom svá mikill fögnoðr, er - Homil.12937 jvf 16122; um aptaninn eða umnóttina svá Flat. I, 18328; c) lézt hannlítt þurfa mundu frænda at segja ættsína né svá fjárluti eða atferð Vígagl.1013. 9) derpaa; ór elivágum stukkueitrdropar, svá óx unz varð ór jötunnVafþr. 31; kallar Sæmundr, at þeirskyldu hlaupa í dyrrin, ok svá fyrirþær dyr er norðan vóru á húsunumSturl. II, 8733. 10) for Pron. dem;görðo jarða skifti - í svá máta, at- dvs. paa den Maade, saaledes, at -Dn. V, 4275. 11) temmelig, omtrent, i Forb. med Adj. og adv., hvor det tjenerligesom sá 7. til at formilde Betydningen,berøve den noget af dens Indhold ellergjøre Udtrykket mere ubestemt; alþýðamanna harmaði mjök svá (dvs. næstenalle Mennesker sørgede over) fall IngolfsVatsd. 41 (677); se videre under mjök;Þ. sendi alla karla af bœ eðr nær sváSturl. I, 1537; Sólveig hafði svá nærallan koseyri af arfi þeim, er hafa réttihendr til Sturl. I, 2625; aldri skal hónspilla okkru vinfengi, segir Gunnarr;þat mun þó svá nær fara, segir Njáll,en þó muntu jafnan bœta fyrir henniNj. 33 (4921); annan ungan mann nærsvá dauðan grœddi hann Leif. 16821;sem - Reinaldr hefir nökkorn svá kon-ungsins boðskap birtan (= lat. cum R.regia quædam explicuisset mandata)Thom. 23913. 22; ek var henni peninganökkra svá skyldugr af mínu fé Dn.III, 458; kómo á stefnu fyrir mik -en af annarri halfo nökkrir svá bœndraf Eidsbergs sókn Dn. III, 5577; í millihans augna var vel svá alnar Didr.1863; Egill hafði eitt langskip mikitok þar á hundrað manna eða vel sváEg. 55 (11816); í máli ero mánoðr 3, ímánaði vikor vel svá 4, í viko dagar 7Rímb. 51b (837); veit ek þó - at þiggjamuntu gjafir at slíkum svá mönnumFm. VI, 999; annattveggja skaltu týnaslíku svá liði, áðr brúin yrði ger, eðrfleira Klm. 39925; slíkt svá mælir hannfyr munni sér, er hann hugsaði, semnú er frá talt Alex. 229; með slíkom sváfortölum ríðr hann um herinn Alex.3314; hugða ek þat -, at þú mundirþat vita, at ek hefi haldit hlut mínumfyrir þvílíkum svá mönnum, sem þiterut feðgar Eg. 86 (22025); hann vaknarvið ok gefr henni rúm (nl. í rekkjo) hjásér hljóðliga svá - -, þat munu þeirhyggja, er heyra saguna -, ok flestuvilja á ferligra veg snúa, at hón myndisjalfa sik fram bjóða, nei þat fór sváfjarri Didr. 1356. 13; til blauthugaðrertu - ok œrit svá kvíðinn Klm. 4912;er hón hefir sofit mjök lengi svá Fm.XI, 1129; eigi þótta ek nú dæll heimameir en svá Fm. XI, 9126 (jvf Jómsv.6711); mikit tekr nú af - eðr hvater nú svá nýtt um þetta Vem. 2423;nökkurr bróðir - gaf fátœkum mönn-um suma svá eign sína, en suma hélthann eptir í sjalfs síns varðveizlu Hei- lag. II, 4687 jvf 4169; þit erot þannocsvá miklir vexti Mork. 537; þess getek, ef hann hefði þegit, at hann mindiþannig svá launa sem ek Mork. 7433;hvar féll Ólafr konungr faðir mínn?hér svá, segir hann Flat. III, 26636;viðrkvæmiligt er ok skyldugt, at faðirok herra mannsins sé hvern dag sœmi-liga kvaddr með lítillæti svá (= lítil-látliga svá) Heilag. I, 68927; þat þótt-umst ek vita af orðum þínum -, okenn trúi ek því fyrsta svá Mar. 6147;undirstöðum vér í því (nl. bréfi) ýmisaso luti, þá er eigi þykkir allt eftirvilja falla Dn. VIII, 1173.

Part of speech: adv

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛋᚠᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Danish - Otto Kalkar's Dictionary
• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary
• Old Swedish - K.F Söderwall's Dictionary