Því

því

því, adv. & conj. (eg. Dat. af þat) 1) der-for; Jugurtha frændi yðvarr er svá velreyndr í öllum orrostum ok ráðagörð,at hann er þar fyrir kærr oss ok öll-um Rómaborgar höfðingjum, því eigutþér honum val at fagna af sínum verð-leikum Pr. 1128; af þessi dvöl væntiAulus sér nökkurs tignarnafns - okþví herðir hann hug sínn o. s. v. Pr.12912; þikkiz hann þó eigi til fœrr atberjast með þeima her, ok sat hannþví um kyrrt at þessu sinni í Róm Pr.13030; því ætla sendimenn þat skröker sagt er Pr. 32029; m. følg. at: þessareyjar kallar Isidorus Chrisen ok Argirenok því svo at önnur hefir o. s. v. Pr.40010; því ætla ek hann saman hafahaldit Rómverjum ok sendimanni Ju-gurtha at hann vildi o. s. v. Pr. 3252;því at dvs. fordi, ti: gáttir allar, áðrgangi fram, um skoðask skyli; þvíatóvíst er at vita o. s. v. Hm. 1 jvf 6;Ólafr konungr görði eigi atgöngunafyrr, því at hann beið Dags ok þessliðs er honum fylgði OH. 21532; efhann vill þat göra - -, þvíat þáþikki mér hann þjóðakonungr megaheita Flat. I, 4016; hyggja nú allir atþetta muni vera hermenn er brent hafakastalann, því at mikill lúðragangr okvápnabrak var at heyra á þeirri nóttDidr. 1010. 2) fordi, ti, = því at;ei er nú til fallit at fara á skíðum,því segir hann nú er snjálaust oksvellótt ok hart mjök í fjallinu Flat.III, 40824; væntir mik at vér snúumaptr heðan, því nú höfum vér várterendi at vér höfum yðr hitt Didr.1214. 3) desto, saameget, ved Kompa-rativer; en at þér skilit því gjörr hvívér hafum svá bolkunum skipat o. s. v.NL. II, 89; med efterfølgende sem ogKomparativ: Ribbungar vóru því djarf-ari sem þeir sá at bœndr vóru hræddariFm. IX, 370; glœmi engi veittri tíðíðronar, ok órœki engi varðveizlo sínameðan hann má vel gera, þvi at lausnarivárr mon því görr heimta allt at ossí dómi sem hann hefir þolinmóðariverit við oss fyrir dóm Pr. 4673; þvíöllu betra mun mér við yðr at eigasem þér eruð vitrari en hann Fm. VI,210; allir menn segja, at löndin sé æþví heitari sem sunnar ferr Kgs. 215;því meirr sem - því - dvs. jo mere -desto - (jvf þess - þess -): því meirrsem ek hefir hafiz af mínum frama-verkum því verra þikki mér at þolavansœmd af Adherbale Pr. 12124; allarþjóðir munu hæða yðr, ok því skemm-iligarr sem hverr görir, þá er hann þvíöruggari Pr. 1265; því minnr sem þérþyrmið yðr því öruggri eru þér Pr.32321; hinn góði maðr, er einarðr erí guðs trú, því heldr er hans er meirkostat, því bettri er hann ok því nær-meir guði Hom. 19923. 4) i det Til-fælde; því er öldr baztr at aptr ofheimtir hverr sítt geð gumi Hm. 13;ek em þér fegin orðin ok því fegnustef þínn þroski mætti mestr verða OH.3317; gjör þat því eina, at þú sér engiönnur föng á OH. 7534; engan skal tillausnar nefna ok því at eins umskiptiá gera, at þeim gangi löglig forföllfirir er fyrr var nefndr NL. II, 1324;Fm. V, 3292; ero þeir flestir höfðingjar,at því at eins koma til yðvar, at þeirsé sigraðir af yðr í orrostu Pr. 11618;því at eins - ef - dvs. kun i det Til-fælde at -: en sá er minna á en sexkúa bú eða sex sálda sáð, þá skal hannþví at eins öl gera, ef hann vill GuL. 66;því at eins skal vígsakar aðili baugtaka, ef hann á eigi vígsbœtr at takaGrg. I, 19419; nema, útan því at einsat dvs. medmindre at, undtagen i det Til-fælde at - DN. II, 146. VI, 238. 5) for hví dvs. hvorfor? (hos Islændingerne iden sildigere Tid). Flat. III, 4029. 3677;Elucid. 15623. 16312; Partalop. 1411. 282.3812. 401; Jvk. 4933.

Part of speech: adv

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚦᚠᛁ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary