Vit

vit

vit, n. 1) Besøgen, Opsøgen (jvf vita 1. 7;vitja 1); jarl sneri þá þangat á vitþeirra (= at leita þeirra) Fm. IX, 310;fór hann þess ráðs á vit (= at leitaþess ráðs) OH. 19239; ætlar hann okat lyfja þeim sítt ofbeldi, er fyrstirgerðust til þess at rísa í mót honum,nema þeir riði skjótt á vit sín Alex. 102; konungr verðr þessu reiðr mjökok kvaðst þat ætla, at marig Íslend-ingar mundu kenna á sínum hlut, nemaþeir riði sjalfir á vit sín Laxd. 41 (1191). 2) Gjemme, Sted hvor en har at søgeog finde noget; rannsökom vit Simonarok vitum hvat vér finnum þar Post.13414; fannst engi hlutr sá í vitumhans Flat. I, 32921; hafa e-t í vitumsínum Vápnf. 9; Heilag. I, 38326; Post.13410; varðveita e-t í vitum sínum Bp.I, 19729. 3) Organ eller Redskab, hvor-ved man kommer til Kundskab om noget,Sandseredskab; ekki vit manns heyrirnema eyru SE. II, 1247; skolum vérvarðveita andliga skurðarskírn í hjört-um várum ok líkamum - vér megomvarðveita umskurðarskírn dróttins áöllum vitum ens ýtra manns ok ensiðra Hom. 8620; ek hefi heilt brjóstinnan í önd mínni, ek fœði ok þaðanöll vit líkams míns Heilag. I, 49 (98);guð gæti 5 líkams vita várra, sýnar okheyrnar, bergingar, ilmingar ok kenni-semi HomiL. 10926 jvf Heilag. I, 5193. 4) Forstand, Evne til rettelig at opfatteog bedømme de Ting og Forhold, hvor-med man kommer i Berørelse; þat ermínn vili, at þú takir tal við Hrefnu,ok væntir mik, at þér þykki þar faravit eptir vænleik Laxd. 45 (13116); spakrat viti Fris. 9113; Hákon jarl var -spekingr at viti Flat. I, 6528; þat vildiek at þú segðir mér, hvárt nökkut vitætlar þú í honum mun verða Fm. IV,8313; guð gaf þér vit, ætlan ok minniHeilag. I, 46022; hann (Hunden Sámr)hefir manns bit Nj. 71 (10612); sauðaustmaðr fiskinn, þá mælti hann viðSighvat, at hann skyldi fyrst eta höf-uðit af fiskinum, kvað þar vera vithvers kvikendis folgit Flat. III, 24324;láttu hér kominn son þínn, hvárt semhann stýrir meira viti eða minna Flat.III, 40233; þau hin spakligu frœði, erAri Þorgilsson hefir á bœkr sett afskynsamligu viti SE. II, 1220; vel vitiborinn dvs. forstandig, Flat. II, 10923 jvf2449; ganga af vitinu dvs. tabe Forstan-den, gaa fra Forstanden, blive afsindig:hann varð svá hræddr, at hann gékknáliga af vitinu Eb. 37 (6710) jvf Klm.46821; þá gékk hann náliga af vitinuBev. 24135. 2674; er þetta sér A. kon-ungr, liggr honum við at ganga afvitinu Fld. I, 9220; en hirðin upp meðþví ópi ok hlátri, sem af vitinu mundiganga Mag. 2940; vera af vitinu dvs. værefra Forstanden eller afsindig: hann varfyrir reiði sínnar sakir mjök svá afvitinu BarL. 10225; taka vit sítt dvs. faasin Forstand igjen (om djöfulóðr, vit-lauss maðr) Heilag. I, 9525 (jvf gd. havæ,mistæ sit vit Er. sj. L. 3. 36; vitæ sitvit sva dvs. være saa forstandig, Er. sj. L.35). 5) Bevidsthed, Sands og Sam-ling; þat var banasár hans, en þó hafðihann vit sítt ok beiddist prestfundarSturL. I, 2181; ek em svá hræddr at ekhefi valla vit mítt EL. 777 = ek veitvarla vit míns EL. 7741; skal hannnefna vátta at því áðr, at hinn máeigi mæla, eða svá ef hann mælir eigiaf viti Grg. I, 15125; vita vits síns dvs.have sin Bevidsthed, være ved Sands ogSamling: varð ek svá fegin, at ekþóttumst varla vita vits míns Heilag.I, 4893; þeir lágu sem dauðir, en vissuvits síns Heilag. I, 52726; má hverrmaðr (sjá), sá er vits er vitandi, atþessi augu hafi í einum hausi veritbæði Flat. II, 7626; vera í viti sínu dvs.være ved fuld Bevidsthed, Bjark. 146. 6) Vidende (jvf vitorð); vera á viti e-sdvs. være en bekjendt: en þat eigi á váruviti, hverr þann fjárhlut hefir þar látitStj. 21623; lét hana varðveita leyniligaí Lundunum um 7 ár, svá at þat vará fárra manna viti Bret. 9 (14416). 7) Mening; þat er mítt vit, at þá sé fyrirlandsmönnum bezt hugat, - ef þú verðrbiskup SturL. I, 3721. 8) = vitni? meðvitum ok með váttum Frost. 5, 1310.

Part of speech: n

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚠᛁᛏ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary
• Old Swedish - K.F Söderwall's Dictionary