Yfir

yfir

yfir, præp. (jvf of, um) 1) ovenover, mods.undir, m. Akk. og Dat.; setja grundvöllyfir björg Elucid. 549; sýnisk yðr eigisem sjá sjalfr djöfuls maðr lýsi yfirfjölkyngi sínni ok flærð í sínom orðomPost. 1342; setja boð yfir ofdyri Gul.131; hvers manns alvæpni hékk yfirrúmi hans Eg. 22 (404); limar tóku útyfir skipit OH. 3629; lagði yfir hannhvít skinn - ok stigu upp yfir borðtil matar síns Klm. 2025; heyrðu allirupp í loptit yfir sik kluknahljóð OH.2413; norðmenn bundu yfir sik flakaaf viði Fm. IX, 4216; tók Skaði eitr-orm ok festi upp yfir hann SE. I, 18416;Þórolfr snýr á brott eptir þat, en þeirfélagar Halls styrma yfir honum Laxd.14 (2514); hann veit þar engra þeirramanna ván, er skjóli muni skjóta yfirhann Laxd. 14 (2520); styrmdu þeir þáyfir Ólafi dauðum Fld. II, 40729; standayfir e-s höfuðsvörðum, se under höfuð-svörðr; sitja yfir e-u, se under sitja yfir;féngu þeir þar góða höfn ok tjölduðuyfir skipi sínu Eg. 60 (13318); limardreifast yfir heim allan ok standa yfirhimni SE. I, 6812; yfir uppi, mods. undirniðri, OH. 235. 2) henover noget (e-t)i dets hele Udstrækning; H. fór þá yfirríkit Herv. 2272; þess í milli er hann fóryfir herað at örendum sínum Sturl. II,22833; þar er hann fram yfir páskavikuSturl. I, 9913; sátu þeir um kyrt framyfir jól Laxd. 83 (2326). 3) henover noget (e-t), saa at man kommer hinsidesderaf; hann skal fara yfir fjöll eða yfirfjörðu Gul. 73; koma vögnum, leggjaveg fram yfir urð OH. 187; fór þaðanyfir skóg þann sem leið liggr OH. 18919;fór sumt um eyðimerkr ok optliga yfirvötn OH. 20111; veltist þar inn yfir(þresköldinn) OH. 24419; fóru yfir vatnitok svá um mitt landit Klm. 1310; ríðayfir ána Klm. 1716; Kári hleypr yfir einaslá Nj. 85 (12520); er þeir kómu framyfir Bjarkey Flat. II, 25934; hleypti þáhverr yfir annan fram Sturl. II, 23518;hverr maðr hljóp yfir annan fram afskipunum Sturl. II, 26811. 4) udover, forbi noget som er passeret, over paaden anden Side; hann gékk inn yfirmark þat, er hólmstefnan skyldi veraEg. 67 (16026); er hann kom suðr yfirFjalir Fm. III, 366; einn biskupsmaðrkomsk ór kirkju ok yfir um á Sturl. I,24229; eptir jólin bjósk Þorgils at ríðanorðr yfir (nl. fjall) Sturl. II, 24411; riðuþeir Þorvarðr þá í brott ok skilduskyfir á Espihóli Sturl. II, 22816; yfir íAga DN. I, 99; yfir á Strönd DN. II,137. 165; gerði menn yfir til BorgarHkr. 79815; þeir - höfðu kaupferðiryfir á Spania Pr. 11911; Hrafnk. 95;fara yfir á Katanes Flat. II, 50827; sérhón nú yfir (nl. Gulvet) at honum Grett.17018. 5) udover et Maal som over-skrides; ef þér vilit drýgja várn vilja,þá er yðr ekki yfir, til hverra hluta erþér vilit með váru ráði Bær. 10937; yfirvit mítt er at skilja, hversu mikit þessisveinn mun verða í guðs augliti Post.8632; yfir fram dvs. overvættes: var hannkátr yfir fram Sturl. II, 23323; hér yfirfram dvs. desforuden: hér yfir fram hafðisá góði mann ágætt siðferði Bp. I, 85024;þat yfir fram, þat nú var kistan læstmeð sterkan útlás, en lykill fanst eigiBp. II, 1527; ok þat orð yfir fram, at- Bp. II, 6328; fram yfir alla þessahluti (dvs. foruden) Mar. 42125. 6) mere end noget; Moyses lítr þá ótöluligaflokka ok fylkingar heilagra engla skín-andi yfir sólar geisla Heilag. I, 6802;feginn yfir aðra Mött. 3120; einn yfiröllum Pamfil. 13123; maðr - völdugrok mikils háttar upp yfir alla sínafrændr ok heraðsmenn Heilag. I, 7076;svá vel sér líkandi yfir allar þær, erhonum höfðu fyrr hugnat Str. 2433;skjótr ok vaskr ok einkenniligr yfir öll-um dauðligum hestum Str. 7328; elskaðuþeir hann af sjalfri nattúrunni yfir allahluti fram Stj. 720; í þenna tíma spurð-ist af einum mektugum meistara út íArabia - frábærrar speki ok vizkuyfir fram alla menn í veröldinni Clar.155. 7) udover et vist Tidspunkt, naaret Tidsrum er tilbagelagt; lík skal eigistanda yfir fimt Gul. 23; má hann ekkieitt augnabragð lifa yfir þat fram Elu- cid. 1577. 14216. 8) tilovers eller til Overskud, = ofan á; lokit fførste salok seneste, ok ool ther i millum ok ikoo uth yfir DN. VIII, 424; gaf enþá optnempder Bianne optnempdomHelghe ifir at 2 stikkur kledes ok eitthúdalagh DN. VIII, 208. 9) over noget som man skal tage vare paa; sathann lengi dags yfir málom mannaOH. 8628; se videre under sitja yfir;vaka yfir fé Eg. 60 (13416); hverr vaktiyfir öðrum fyrir vandlætis sakir Fm. I,920; sex menn af landsmönnum skylduvaka yfir skíðgarðinum hverja nóttFm. IV, 29910; sitja yfir e-m, se sitjayfir 2. 10) med Magt og Indflydelseover; setti Haraldr Rögnvald jarl yfirMœri hváratveggju Eg. 4 (529); ætlarhann at gerast konungr bæði yfir Mörk-inni ok Hálogalandi Eg. 17 (329); hafasamlenda konunga yfir sér OH. 2539;hann mundi staðinn í Lýbiku gefa uppí hans vald, svá at hann væri þar yfirbæði höfðingi ok herra Fm. X, 4816; Þ.er þá var yfir Skagafirði Fm. X, 6110;hann setti bróður sínn yfir Víkinni Fm.I, 29. 11) over hvad der er Gjenstandfor noget; hann sagði meira fagnað verayfir leiðréttom syndgom en yfir rétt-látom Leif. 596; kom ótti yfir heið-ingja Fm. VII, 1955; mér sýnisk svámikit yfir þér, at mér býðr þat eitt ískap at þú verðir meira stýrandi Bp.I, 46734; vil ek eigi hafa flimtan hennarné fáryrði yfir mér Nj. 34 (5030); at eigiliggi sjá íllska lengr yfir þeim Fm. X,265; sitja yfir hlut e-s, se under sitjayfir 1; menn þóttust eigi vita, yfir hver-jum brögðum hann bjó Fld. I, 29012;allir þeir er nökkurr þrifnaðr var yfir,leystu sik á þrem vetrum Fm. III, 18;opt hafa orðit þvílíkar jarteinir yfirheiðnum mönnum Fm. VII, 195; lýsayfir e-u Bp. I, 95; Fm. II, 25. XI, 6. 35;lesa yfir e-m, syngja yfir líki Eids. 1,47 jvf Gul. 23; þegja yfir nafni sínuElucid. 546.

Part of speech: præp

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛦᚠᛁᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary